16 نوامبر 2023- در مرور اخیراً منتشر شده در مجله Diabetes Therapy، محققان شواهد مربوط به رژیم های کتوژنیک و اثربخشی آنها را برای درمان دیابت نوع 1(T1D)، دیابت نوع 2 (T2D) و دیابت بارداری (GD) سنجیدند. یافته‌های آن‌ها نشان داد که بسیاری از سؤالات در مورد این موضوع حل نشده باقی مانده است و قبل از گنجاندن رژیم‌های کتوژنیک در دستورالعمل‌های بالینی دیابت، تحقیقات بیشتری لازم است.

افزایش بار جهانی دیابت

دیابت، که ناشی از به خطر افتادن کنترل قند خون و شرایط مرتبط با هایپرگلایسمی است، یک بیماری مزمن شایع در سراسر جهان است. در سال 1980 حدود 108 میلیون نفر با دیابت زندگی می کردند. این رقم امروز به بیش از 462 میلیون رسیده است.

اشکال مختلف دیابت پروتکل های درمانی مجزایی دارند. برای T2D، پزشکان ممکن است بهبودی بدون دارو را هدف قرار دهند، یا مدیریت هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) فرد را تا دستیابی به مقدار کمتر از 7٪ یا 53 میلی‌لیتر بر مول، تشویق کنند. این می تواند از طریق تغییر سبک زندگی، مانند افزایش فعالیت و اصلاح رژیم غذایی، برای حفظ وزن مورد نظر، حاصل شود. برای T1D، این وضعیت از نظر متابولیکی قابل برگشت نیست و باید با انسولین درمان شود. با این حال، رژیم غذایی می تواند درمان پزشکی آنها را تکمیل کند.

اصلاح رژیم غذایی برای درمان دیابت

یکی از اجزای اساسی مدیریت دیابت، کاهش وزن به میزان 15 کیلوگرم است که با بهبود کنترل قند خون همراه بوده است. قابل ذکر است که هنوز در مورد توصیه های غذایی برای افراد مبتلا به دیابت که در حال حاضر وزن مناسبی دارند، تردیدهایی وجود دارد.

دستورالعمل های بالینی برای هر دو دیابت نوع 1 و نوع 2، رژیم های غذایی غنی از غلات کامل، میوه ها، سبزیجات، آجیل، حبوبات، و ماهی؛ و کاهش شیرین کننده های مصنوعی، کاهش گوشت های فرآوری شده و کاهش کربوهیدرات های تصفیه شده را توصیه می کنند. به افراد دیابتی اغلب گفته می شود که فیبر زیادی مصرف کنند و مصرف چربی های اشباع شده خود را محدود کنند.

به طور معمول، مداخلات سبک زندگی منجر به کاهش موقتی متوسط در وزن بدن می شود که برای معکوس شدن دیابت کافی نیست. این امر منجر به توجه افراد مبتلا به دیابت به رژیم های کتوژنیک یا کم کربوهیدرات برای تکمیل درمان های پزشکی مانند انسولین شده است. این رژیم ها همچنین با مصرف مقادیر زیاد چربی و مصرف مقادیر متوسط پروتئین مشخص می شوند. با این حال، شواهد متناقض و فقدان داده های دراز مدت، مانع از گنجاندن رژیم های غذایی کتوژنیک در دستورالعمل های مدیریت دیابت شده است.

در بررسی حاضر، محققان با استفاده از کلید واژه های «کتوژنیک»، «کم کربوهیدرات» و «کربوهیدرات بسیار کم»، جستجوی متون را از طریق پایگاه‌های داده پزشکی عمده مانند Medline،Scopus  و PubMed انجام دادند.

شواهدی در مورد اثربخشی رژیم های کم کربوهیدرات و کتوژنیک

هدف رژیم های کتوژنیک دستیابی به سطح کتون خون 0.5 تا 3 میلی گرم در دسی لیتر است. بسته به محدودیت مصرف کربوهیدرات، رژیم های کتوژنیک می توانند انواع مختلفی داشته باشند. برخی از رژیم ها از گرم(gr) برای اندازه گیری مصرف روزانه کربوهیدرات ها استفاده می کنند، در حالی که برخی دیگر از درصد انرژی روزانه حاصل از کربوهیدرات ها، استفاده می کنند.

غذاهای پر کربوهیدرات مانند سیب زمینی، غلات، برنج و نان اغلب با پروتئین های حیوانی پرچرب جایگزین می شوند. با این حال، مصرف بیش از حد پروتئین می تواند اثربخشی رژیم غذایی را کاهش دهد. سطوح کربوهیدرات مصرفی بر اساس این فرض است که بزرگسالان 2000 کیلو کالری در روز مصرف می کنند که ممکن است دقیق نباشد. این تناقضات، تعمیم نتایج مطالعات مختلف را دشوار می کند.

رژیم کتوژنیک با کاهش وزن سریع شناخته شده است، اما مکانیسم های فیزیولوژیکی آن ناشناخته است. این می تواند به دلیل کاهش اشتها و سیری بیشتر در هنگام پیروی از رژیم های کتوژنیک باشد. دانشمندان مشخص نکرده اند که آیا این رژیم ها برای بهبود حساسیت به انسولین و کنترل قند خون مفید هستند یا خیر.

مطالعات کوتاه مدت در طول 15 تا 32 هفته نشان داد که افراد دیابتی که از رژیم غذایی کم کربوهیدرات پیروی می کردند، بهبود قابل توجهی را در HbA1c و کاهش وزن تجربه کردند و بسیاری از آنها مصرف داروهای ضد دیابت خود را کاهش دادند. مطالعه دیگری نشان داد که افراد مبتلا به T2D پس از پیروی از یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات برای بیش از یک سال، مصرف انسولین خود را کاهش داده یا قطع کردند. همچنین نشانه هایی وجود دارد که رژیم کتوژنیک می تواند فشار خون را بهبود بخشد، توده عضلانی را حفظ کند، توده چربی و التهاب را در افراد دیابتی کاهش دهد و به طور کلی کیفیت زندگی افراد را ارتقا دهد.

سوالات بی پاسخ و نیاز به تحقیق بیشتر

هیچ مطالعه ی طولانی مدتی در مورد اینکه آیا مزایای رژیم های کتوژنیک ادامه دارد یا خیر وجود ندارد. علاوه بر این، شک و تردیدهایی در مورد اینکه آیا این مزایا عمدتاً ناشی از کاهش وزن است و می تواند از طریق هر برنامه رژیم غذایی مؤثر دیگری مانند رژیم کم کالری و با کربوهیدرات بسیار کم به دست آید، وجود دارد. همچنین تحقیقات محدودی در مورد فواید رژیم‌های کتوژنیک برای افراد مبتلا بهT2D  با شاخص توده بدنی سالم(BMI) ، انجام شده است.

رژیم های کتوژنیک همچنین ممکن است اثرات نامطلوب خاصی داشته باشند. آنها سرشار از چربی های اشباع شده و گوشت های فرآوری شده هستند که ممکن است خطر بیماری قلبی را افزایش دهند. علاوه بر این، رژیم های غذایی با پروتئین بالا ممکن است سلامت کلیه ها را به خطر اندازند. آنها ممکن است منجر به تغییر در متابولیسم کلسیم و استخوان در کودکان و بزرگسالان شوند و خطر شکستگی استخوان را در برخی از جمعیت ها افزایش دهند.

تحقیقاتی در مورد فواید رژیم های کتوژنیک برای زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری انجام نشده است.

از آنجایی که رژیم های کتوژنیک پروتئین حیوانی بالایی دارند، باید اصلاح شوند تا برای افرادی که از رژیم های گیاهی و وگان پیروی می کنند، مناسب شوند. تمرکز بر کیفیت کربوهیدرات های مصرفی به جای حذف کامل آنها ممکن است، مفید باشد.

محققان همچنین خاطرنشان کرده‌اند که تبعیت از رژیم و نرخ بالای ترک رژیم برای بسیاری از پیروان رژیم‌های غذایی کم کربوهیدرات، یک چالش بزرگ است. به منظور ارتقاء پایبندی و دستیابی به نتایج ایمن و بهینه، رژیم کتوژنیک باید به دقت کنترل شود و در صورت لزوم برای هر فرد بطور جداگانه تنظیم شود. با این حال، فقدان یک تعریف قابل قبول جهانی برای رژیم کتوژنیک مانعی برای تحقیق و اجرای رژیم‌های کتوژنیک برای مدیریت دیابت است.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20231116/Ketogenic-diets-and-diabetes-A-promising-match-or-a-questionable-pair.aspx